Wśród zasad, jakie obowiązują pracodawcę i pracownika w związku z nawiązanych przez nich stosunkiem pracy Kodeks pracy wymienia zakaz dyskryminacji uznając za niedopuszczalną każdą jej formę – bezpośrednią lub pośrednią, a także każdy jej przejaw doprecyzując w szczególności taki zakaz ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 113 KP i art. 183a– 183d KP).
Poza tą ważną zasadą w Kodeksie pracy uregulowana została także inna odnosząca się do równego traktowania w zatrudnieniu pracowników jednakowo wypełniających takie same obowiązki, nazywana też zasadą równych praw (art. 112 KP).
Mimo pozornego podobieństwa w zakresie ochrony pracownika stwarzanej przez te zasady należy je odróżniać od siebie i choć pozostają one ze sobą w związku, traktować je jako odrębne zasady, z których wypływają odmienne zakresy ochrony, a w konsekwencji ich naruszenia – odmienne konsekwencje prawne.
Zwraca na to uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 listopada 2022 r. (sygn. akt I PSKP 98/21), stwierdzając, że pracownik nabywa prawo do odszkodowania na podstawie art. 183d KP wtedy, gdy zostanie spełniona jedyna, wymieniona w tym przepisie, przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy, a mianowicie zostanie wykazane, że pracodawca naruszył wobec pracownika zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Innymi słowy naruszenie wyłącznie zasady równego traktowania (art. 112 KP), bez zaistnienia kryterium dyskryminującego nie powoduje odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy na podstawie art. 183d KP.
Roszczenie odszkodowawcze, o którym mowa w art. 183d KP, obejmuje wyrównanie uszczerbku zarówno w dobrach majątkowych, jak i niemajątkowych. Wyrównanie to przysługuje w wysokości nie niższej od minimalnego wynagrodzenia za pracę, bez względu na rozmiar wyrządzenia jakiejkolwiek szkody (majątkowej lub niemajątkowej). Celem odszkodowania z art. 183d KP jest bowiem wyrównanie zarówno straty majątkowej, jak i niemajątkowej (krzywdy), jakich doznaje pracownik ze strony pracodawcy.
W sytuacji, w której występujący do sądu jako powód pracownik (a także kandydat na pracownika, były pracownik) wyraźnie rozdziela doznaną szkodę majątkową od krzywdy, manifestując w ten sposób, że samo naprawienie szkody majątkowej nie będzie dla niego satysfakcjonujące, a ponadto – jego zdaniem – nie będzie wystarczająco skuteczne (jeśli chodzi o naprawienie wszystkich uszczerbków doznanych przez pracownika) oraz wystarczająco odstraszające pracodawcę przed dokonywaniem kolejnych naruszeń, sąd pracy – zgodnie ze wskazówką Sądu Najwyższego – powinien rozważyć przyznanie pracownikowi zadośćuczynienia choćby w minimalnej kwocie określonej w art. 183d KP.