Wkrótce nie będzie tylko hasłem, ale stanie się nowym wymogiem prawnym. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, po jej nowelizacji w 2023 roku zmieniła nie tylko tytuł, ale również wprowadziła nowe regulacje mające na celu szczególną ochronę dzieci. Opublikowana w Dz.U. z 2023 r. pod poz. 1660 ustawa o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i szczególnych środkach ochrony małoletnich, zwana też jako „ustawa Kamilka” będzie w nowym brzmieniu obowiązywać już od 15 lutego 2024 r.
Co nowego w kwestii szczególnej ochrony dzieci pojawia się w tzw. „ustawie Kamilka”?
Ustawa wprowadza szczególne środki ochrony przeciwdziałające zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i szczególne środki ochrony małoletnich, przy czym należy dookreślić, że nowe rozwiązania dotyczą dzieci, tzn. zgodnie z art. 10 Kodeksu cywilnego osób do 18 roku życia.
Zakres regulacji prawnej w kwestii ochrony dzieci obejmuje m.in. nakaz przyjęcia i stosowania, zwłaszcza przez pracodawców określonych zasad i standardów tworzących spójną politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem w prowadzonej przez nich placówce.
A kiedy można mówić o krzywdzeniu dziecka?
Krzywdzenie dziecka może przybierać różną formę. Może to być popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem); podejmowanie działań stanowiących innej formy krzywdzenia, niebędące przestępstwem (np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie) czy też zaniedbanie potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
Na kim spoczywają nowe obowiązki w zakresie wprowadzenia i zachowania standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem?
Są to nowe obowiązki pracodawców i innych organizatorów prowadzących działalność związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań́ przez małoletnich, lub z opieką nad nimi oraz pracowników i innych osób dopuszczanych do takiej działalności.
Warto zapamiętać, że:
Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich dotyczy każdego organu zarządzającego jednostką systemu oświaty (wg przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900), ale także inną placówką̨ oświatową̨, opiekuńczą̨, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną̨ z rozwijaniem zainteresowań́, do której uczęszczają̨ albo w której przebywają̨ lub mogą̨ przebywać́ małoletni.
Jakich zasad i standardów muszą przestrzegać pracodawcy i organizatorzy w zakresie działalności związanej z dziećmi?
Standardy odnoszące się do ochrony dziecka przed krzywdzeniem dotyczą zapewnienia warunków, w których dziecko znajdujące się w danej placówce jako np. pacjent, wychowanek, uczeń, zawodnik sportowy nie będzie narażone na żadne zachowania ze strony personelu tej placówki, grupy rówieśniczej czy też rodziców albo opiekunów, mogących stanowić przejaw jego krzywdzenia.
W związku z tym nowe przepisy wymagają stworzenia, przestrzeganie oraz monitorowania i ewaluacji (przynajmniej co 2 lata) zasad odnoszących się do bezpiecznej rekrutacji pracowników, bezpiecznych relacji (kontaktu) z dzieckiem, bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych przez dziecko, a także ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci.
Na czym od dnia 15 lutego 2024 roku polegać będzie bezpieczna rekrutacja pracowników?
Nowe przepisy (Rozdział 3 ustawy) określają obowiązki pracodawców i innych organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi.
Są to obowiązki: weryfikacji kwalifikacji kandydatów/kandydatek, wymaganie od nich określonych dokumentów obowiązkowych i dobrowolnych, wymaganie danych identyfikacyjnych kandydatów/kandydatek, ich weryfikacji w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, a także pozyskiwanie zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, rejestrów karalności państw trzecich lub oświadczenia o niekaralności, a także oświadczenia o przeszłych państwach zamieszkania kandydata/kandydatki.
Wykonanie tych obowiązków nie jest jednak wymagane przed dopuszczeniem do działalności członka rodziny małoletniego lub osoby znanej osobiście rodzicowi małoletniego albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego, gdy jest ona wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy są̨ dopuszczającymi do działalności.