Odwołany lot – jakie masz prawa?

Podróże samolotem

W dobie rozwijającej się infrastruktury lotniczej coraz więcej z nas podróżuje w najodleglejsze zakątki świata. Latamy samolotami służbowo a także prywatnie udając się na wypoczynek. Jeśli chcemy udać się na urlop wykupujemy wycieczkę osobiście w biurze podróży lub też przez internet. W pakiecie takiej wycieczki jest już opłacony przelot samolotem linii lotniczych z których korzysta dane biuro podróży. Latanie stało się więc powszechnym sposobem podróżowania.

Obecna sytuacja

W związku z pojawieniem się wirusa SARS-CoV-2 zwanym też koronawirusem, aby zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się tego wirusa linie lotnicze odwołują loty m.in. do Włoch i z powrotem, a także do Korei, nie wspominając już o innych krajach azjatyckich tj. Tajlandia czy Chiny. Podjęcie takiej decyzji nie powinno budzić wątpliwości, jednak co z osobami, które zakupiły bilety lotnicze na wymarzone wakacje czy też muszą odbyć podróż służbową celem wygłoszenia prezentacji na Konferencji?

Regulacja prawna

W takim stanie rzeczy konieczne jest dowiedzenie się przez klienta biura podróży i linii lotniczych jakie uprawnienia mu przysługują. Sytuację należy rozpatrywać w dwóch wariantach. Pierwszy z nich to uprawnienia przysługujące nam od biura podróży wtedy gdy kupiliśmy wycieczkę za granicę. Drugi to natomiast zakupiony bilet bezpośrednio od przewoźnika. Biura podróży podlegają ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych( Dz.U z 2019 poz. 548 z późn. zm). Biuro podróży jest organizatorem turystyki w rozumieniu tej ustawy a więc jest to przedsiębiorca turystyczny, który tworzy i sprzedaje lub oferuje do sprzedaży imprezy turystyczne, bezpośrednio lub za pośrednictwem innego przedsiębiorcy turystycznego. Natomiast kiedy organizujemy sobie wyjazd na własną rękę, a więc samodzielnie kupujemy bilety regulacja prawna jest nieco skomplikowana. Co do zasady zastosowanie będzie miało rozporządzenie unijne nr 261/2004 jednak tylko do przewoźnika działającego w obrębie Unii Europejskiej lub wykonującego loty do oraz z terytorium Unii Europejskiej.

Prawa przysługujące nam w stosunku do biur podróży

Przepisem mającym znaczenie w tym przypadku jest art. 47 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych stanowiący o prawie do odstąpienia od umowy. W ustępie 4 tego artykułu podróżny(a więc osoba uprawniona do podróżowania która zawarła z biurem podróży umowę) może odstąpić od umowy bez poniesienia kosztów w przypadku gdy przyczyną jest wystąpienie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności to m.in. wybuch epidemii poważnej choroby w docelowym miejscu podróży( zob. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylająca dyrektywę Rady 90/314/EWG ), a więc także epidemia koronawirusa w danym kraju np. w Tajlandii czy Chinach.

Co więcej w takim stanie rzeczy możemy także żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie. Od biura podróży możemy więc wystąpić z wnioskiem o zwrot pieniędzy równowartości zakupionych biletów.

Prawa przysługujące nam w stosunku do linii lotniczych

W odniesieniu do linii lotniczych sytuacja kształtuje się odmiennie w zależności od tego czy to my chcemy odwołać lot czy też dokonują tego przewoźnicy. Jeśli kupiliśmy bilety lotnicze bez możliwości wcześniejszego ich zwrotu czy też opcji anulowania rezerwacji niestety poniesiemy koszty związane z jego zakupem.

Inaczej kształtuje się sytuacja gdy linia lotnicza sama decyduje się niespodziewanie odwołać lot. Jak wcześniej wspominaliśmy wiele lin lotniczych w związku z wystąpieniem choroby odwołało loty. W takim przypadku kiedy przewoźnik działa w obrębie Unii Europejskiej lub wykonuje loty do oraz z terytorium Unii Europejskiej, zastosowanie znajdzie rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. Zgodnie z art. 5 tego rozporządzenia mamy prawo do odszkodowania chyba, że przewoźnik odwołał lot na co najmniej 14 dni przed planowaną podróżą wtedy podróżnemu nie przysługują żadne świadczenia.

Gdy jednak zostaliśmy poinformowani o odwołaniu lotu w czasie krótszym niż 14 dni przed wylotem, wtedy zgodnie z art. 7 tego rozporządzenia mamy prawo do odszkodowania w wysokości zależnej od długości lotu. Prezentują się one następująco:

Oprócz odszkodowania, w tym przypadku przewoźnik może zaproponować zmianę planu podróży przy najbliższej okazji a także zmianę planu podróży w późniejszym dogodnym dla podróżnego terminie(art. 8 rozporządzenia). O wyborze decyduje podróżny.

Co zrobić kiedy przewoźnik odmówi wypłaty odszkodowania?

Nie w każdej sytuacji uzyskamy odszkodowanie bowiem przewoźnik jest zwolniony z odpowiedzialności w sytuacji gdy nadzwyczajnych okoliczności nie można było uniknąć pomimo podjęcia racjonalnych środków. W przywołanym wyżej rozporządzeniu okolicznościami są m.in. destabilizacja polityczna, warunki meteorologiczne, zagrożenia bezpieczeństwa lub nieoczekiwane wady mogące wpłynąć na bezpieczeństwo lotu.

Jednak jeśli uważamy, że przewoźnik odmówił wypłaty odszkodowania, pomimo istnienia do tego podstaw to na podstawie przepisów rozporządzenia to możemy złożyć skargę na przewoźnika do Prezesa Urzędu Lotnictwa Polskiego lub złożyć pozew do Sądu i dochodzić jego zasądzenia przez Sąd.

Należy także być przede wszystkim uważnym i sprawdzać regulaminy świadczeni usług przez przewoźników, które precyzują kwestie związane ze zwracaniem biletów i odwołaniem rezerwacji. W obecnej sytuacji wiele linii lotniczej w związku z epidemią koronawirusa pozwala swoim pasażerom przebukować lot. Ponadto, niektóre linie lotnicze zwracają wartość biletu.

Rozwiązaniem przezornym jest także wykupienie ubezpieczenia turystycznego, które w wypadkach gdy ustawa nie przewiduje możliwości odstąpienia od umowy, pokryje chociaż minimalną część wpłaconej kwoty.