Czym jest Konstytucja Biznesu?
Dnia 30 kwietnia 2018 r. weszła w życie Konstytucja Biznesu, której celem jest rozwój przedsiębiorczości oraz zreformowanie oraz uproszczenie regulacji dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. Konstytucja Biznesu składa się z pakietu następujących ustaw:
- Prawo przedsiębiorców,
- Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej,
- Ustawa o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców,
- Ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy,
- Ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Pierwszy ze wskazanych aktów prawnych ma największe znaczenie, określono w nim bowiem najistotniejsze prawa przedsiębiorcy oraz zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Kto może prowadzić działalność nierejestrową?
Jednym z najważniejszych rozwiązań wprowadzonych Konstytucją Biznesu jest działalność nierejestrowana (zamiennie nazywana działalnością nieewidencjonowaną), zdefiniowana w art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców. Z powołanego przepisu dowiadujemy się, iż działalność nieewidencjonowana jest przeznaczona dla osób, które w ramach tej działalności w żadnym miesiącu nie osiągają kwoty przychodu należnego w wysokości przekraczającej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywały działalności gospodarczej.
Przede wszystkim, należy wyjaśnić czym jest ów przychód należny – nie można bowiem utożsamiać go z dochodem. Przychodem tym, są kwoty należne danej osobie, choćby nie zostały rzeczywiście otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, bonifikat i skont. Zaznaczyć należy, że samo przekroczenie przychodu należnego nie jest równoznaczne z prowadzeniem działalności gospodarczej, która podlega wpisowi do CEIDG, albowiem w dalszym ciągu muszą zostać spełnione pozostałe wymogi ustawowe prowadzenia działalności gospodarczej, tj. wykonywanie jej w sposób ciągły oraz zorganizowany.
Ponadto, działalność nierejestrowa nie dotyczy spółek cywilnych oraz działalności wymagającej specjalnych zezwoleń bądź koncesji.
Jakie są korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowej?
Działalność nieewidencjonowana wiąże się z szeregiem korzyści w postaci braku konieczności:
- zgłaszania jej w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG),
- uzyskiwania numerów NIP i REGON (o ile nie istnieje obowiązek rejestrowania transakcji przy pomocy kasy fiskalnej),
- opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności (nie dotyczy to ogólnych zasad podlegania ubezpieczeniom w związku z umową o pracę czy z umowami cywilnoprawnymi),
- odprowadzania zaliczek na PIT ani rozliczania go miesięcznie tudzież kwartalnie,
- płacenia podatku VAT,
- prowadzenia księgowości (należy wówczas prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży).
Szczególnie interesującą kwestią jest zwolnienie osoby prowadzącej działalność nieewidencjonowaną od podatku VAT, nie każdy bowiem rodzaj działalności podlega takiemu zwolnieniu. W art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług wymieniono te z nich, których wykonywanie niezależnie od wysokości osiąganych przychodów wiąże się z obowiązkiem rejestracji jako płatnik VAT, są to m.in. usługi prawnicze, jubilerskie, w zakresie doradztwa.
Jeżeli zaś chodzi o opodatkowanie dochodów z działalności nierejestrowej, podatnik rozlicza przychody w zeznaniu rocznym PIT – 36. W zeznaniu rocznym należy także odliczyć koszty poniesione w związku z prowadzoną działalnością, przy czym powinny być one udokumentowane.
Jakie obowiązki wiążą się z prowadzeniem działalności nierejestrowej?
Działalność nierejestrowa związana jest również z pewnymi obowiązkami, z czego za najważniejszy można uznać prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Obowiązek ten wynika z art. 109 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – Podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku […], są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Uproszczona ewidencja sprzedaży może być sporządzana nawet w zwykłym zeszycie, na jej podstawie zostanie ustalone czy przekroczono próg 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Inny istotny aspekt, na który należy zwrócić uwagę dotyczy praw konsumentów. Działalność nierejestrowa choć nieobciążona formalnościami, kosztami i obowiązkami w stosunku do organów państwa, nie zwalania od stosowania przepisów o ochronie konsumenckiej, a w szczególności od odpowiedzialności wobec konsumentów oraz obowiązków informacyjnych (np. o prawie odstąpienia od umowy zawieranej na odległość).
Podsumowując, działalność nierejestrowa może być dobrym rozwiązaniem dla osób chcących sprawdzić swój pomysł biznesowy. Należy jednak pamiętać, że podjęcie tego typu działań nie jest wolne od obowiązków, których niedopełnienie powodować może różnego rodzaju konsekwencje prawne. Przed rozpoczęciem wykonywania działalności nieewidencjonowanej warto więc skonsultować swoje plany z księgowym oraz prawnikiem.
Szczegółowe informacje o Konstytucji Biznesu dostępne są na stronie: https://www.biznes.gov.pl/pl/ulatwienia-dla-biznesu/konstytucja-biznesu